«πρέπει να θυμηθώ αυτό που δεν πρέπει να ξεχάσω…»
Πώς ενισχύεται η μνήμη των παιδιών;
Μια από τις πιο σημαντικές γνωστικές δεξιότητες που αποκτούμε ήδη από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας είναι η μνήμη. Οι μνημονικές δεξιότητες σχετίζονται με τη γνωστική διαδικασία πρόσληψης, αποθήκευσης και ανάκλησης σε δεδομένη στιγμή, των ζητούμενων πληροφοριών. Είναι γνωστό πως η μνήμη συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την μάθηση (Μασούρα, Μπαμπλέκου και Cathercole, 2006) και μάλιστα υπάρχουν ισχυρές συσχετίσεις ανάμεσα σε εκείνο τον τύπο της μνήμης που ονομάζεται φωνολογική εργαζόμενη μνήμη και στην ικανότητα εκμάθησης νέων λέξεων. Είναι σημαντικό σε αυτό το σημείο να επισημανθεί το περιεχόμενο της εργαζόμενης μνήμης, προκειμένου να γίνει αντιληπτή η σημαντικότητά της στην εκμάθηση και επεξεργασία των πληροφοριών που κωδικοποιούναι με την λήψη του εκάστοτε ερεθίσματος. Συγκεκριμένα, αυτό το μέρος της μνήμης αφορά το εκτελεστικό κομμάτι του μνημονικού μηχανισμού (Swanson, 1999) και αποτελεί το τελευταίο μέρος του, αντιπροσωπεύοντας την ικανότητα κάποιου να κρατά ενεργή μία πληροφορία την ίδια ώρα που την επεξεργάζεται. Με λίγα λόγια, η εργαζόμενη μνήμη θεωρείται ο πυρήνας της μνημονικής ικανότητας
(Παντελιάδου και Μπότσας, 2007). Εξίσου σημαντικό είναι πως σχετίζεται άμεσα με την απόκτηση λεξιλογίου, την παραγωγή λόγου, την ανάγνωση αλλά και την κατανόηση.
Μια από τις πολλές έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί υποδεικνύει διαφορετικά προφιλ μνήμης, ανάλογα με τις μαθησιακές δυσκολίες των παιδιών και αποδεικνύει πως παιδιά με διαταραχές προσοχής έχουν ελλείμματα στην οπτικοχωρική μνήμη (Alloway, Rajendran and Archibald, 2009), ενώ άλλη μια έρευνα ένα χρόνο πριν είχε δείξει πως οι μαθησιακές δυσκολίες σχετίζονται με όλες τις περιοχές μνήμης (Alloway and Archibald, 2008).
Για όλους τους παραπάνω λόγους γίνεται κατανοητό πως η ενίσχυση των μνημονικών δεξιοτήτων και ιδιαίτερα της μνήμης εργασίας, θα μπορούσε να επιφέρει θετικά αποτελέσματα στη διαδικασία μάθησης και επεξεργασίας των νέων πληοροφοριών από το παιδί.
Με ποιους τρόπους μπορεί να ενισχυθεί ;
- Τα παιδιά μπορούν να επαναλαμβάνουν πληροφορίες που θέλουν να θυμηθούν (είτε φωναχτά είτε με εσωτερική ομιλία) ή να διδαχτούν την τεχνική της επανάληψης, η οποία βελτιώνει σημαντικά τη χωρητικότητα της εργασιακής μνήμης .
- Η εκμάθηση της τεχνικής της οργάνωσης και ομαδοποίησης των πληροφοριών βάσει κοινών στοιχείων, μπορεί επίσης να βοηθήσει στην ευκολότερη ανάκληση των πληροφοριών.
Βιβλιογραφία
- Μασούρα, Ε., Μπαμπλέκου, Ζ. & Cathercole, S.E. (2006) ‘Η εμπλοκή της φωνολογικής εργαζόμενης μνήμης σε έργα εκμάθησης νέων λέξεων. Διερεύνηση σε μικρά παιδιά’. Επιστημονική επετηρίδα ,Ψυχολογική Εταιρεία Β.Ελλάδας,4,43-46.
- Παντελιάδου, Σ. και Μπότσας, Γ. (2007) Μαθησιακές δυσκολίες : Βασικές έννοιες και χαρακτηριστικά. Βόλος:Γράφημα.
- Alloway, T. P. and Archibald, L. (2008) ‘Working memory and learning in children with developmental coordination disorder and specific language impairment’, Journal of Learning Disabilities, 41(3), 251–262.
- Alloway, T. P., Rajendran, G. and Archibald, L. M. D. (2009) ‘Working memory in children with developmental disorders’, Journal of Learning Disabilities, 42(4), 372–382.
- Swanson, H.L. (1999) ‘Cognition and learning disabilities. In W.N.Bender (Ed.)’, Professional issues in learning disabilities, pp.415-430).