Πόσο εύκολη είναι η διαδικασία γραπτής έκφρασης;
Η παραγωγή ενός επικοινωνιακού κειμένου πράγματι αποτελεί μια δύσκολη και πολύπλοκη διαδικασία με την οποία ο μαθητής έρχεται αντιμέτωπος με την είσοδό του στη σχολική τάξη. Οι μαθητές, προκειμένου να μάθουν να γράφουν με επάρκεια και ακρίβεια αλλά και για να χρησιμοποιούν το γραπτό ως ένα μέσο επικοινωνίας, χρειάζεται να αναπτύξουν σε ικανοποιητικό βαθμό ποικίλες δεξιότητες, γνώσεις και στρατηγικές.
Η παραγωγή γραπτού λόγου φαίνεται εκ πρώτης όψης μια εύκολη διαδικασία και δεν είναι λίγες οι φορές που οι γονείς αναρωτιούνται : «Μα αφού το παιδί μου, έχει τόσες ιδέες, γιατί δεν μπορεί να τις αναπτύξει γραπτώς»;, όμως στην πραγματικότητα είναι μια πολύ σύνθετη διαδικασία που απαιτεί την κατάκτηση και εφαρμογή ποικίλων δεξιοτήτων.
Ας δούμε συνοπτικά παρακάτω τα στάδια που περνάει η γραφή μέχρι να κατακτηθεί:
- Συνειδητοποίηση σειράς διαδοχικών φωνημάτων
- Γραφή φωνημάτων
- Εκμάθηση αλφαβητικού συστήματος
- Αντιστοιχία ήχων/φθόγγων και γραμμάτων
- Ανάλυση λέξεων
- Παραγωγή λέξης
- Παραγωγή μικρής λεζάντας για ζωγραφιά
- Παραγωγή φράσης
- Παραγωγή σύντομης ιστορίας με πλοκή
(Παντελιάδου, 2000)
Ποιες στρατηγικές βοηθούν στην ανάπτυξη της δεξιότητας παραγωγής γραπτού λόγου;
- Εύρεση της κεντρικής ιδέας και των επιμέρους στοιχείων του μηνύματος.
- Καταιγισμός ιδεών.
- Χρήση πηγών (λεξικά, κατάλογοι λέξεων, βιβλία γραμματικής).
- Ενεργοποίηση προϋπάρχουσας γνώσης (δηλ. σύνδεση με ήδη γνωστό υλικό).
- Εστίαση της προσοχής στη δομή, το περιεχόμενο, το ύφος, τη φραστική δομή, το λεξιλόγιο, τη στίξη ή τις ανάγκες του ακροατηρίου
- Αυτοέλεγχος.
Το my–book δημιούργησε ένα κατάλληλα διαμορφωμένο πρόγραμμα γραπτής έκφρασης για όλες τις τάξεις του δημοτικού σε δυο ολοκληρωμένα τεύχη Α’-Γ’ δημοτικού και Δ’-Στ’, έχοντας ως βάση του τις αρχές ανάπτυξης του γραπτού λόγου στους μαθητές. Βασίστηκε στη μεθοδολογία της κειμενοκεντρικής προσέγγισης με την ενσωμάτωση σύγχρονων διδακτικών μεθόδων και εξειδικευμένων στρατηγικών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Παντελιάδου, Σ. (2000). Μαθησιακές δυσκολίες και εκπαιδευτική πράξη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
- Σπαντιδάκης, Ι. (2004). Προβλήματα παραγωγής γραπτού λόγου παιδιών σχολικής ηλικίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα
Δομημένο Πρόγραμμα Παραγωγής Γραπτού Λόγου για μαθητές Δ΄- Στ΄ Δημοτικού
Δομημένο Πρόγραμμα Γραπτής Έκφρασης για μαθητές Α’ – Γ’ Δημοτικού