Οι πόρτες του νηπιαγωγείου για πολλά παιδιά έκλεισαν και η πορεία τους για το «μεγάλο» σχολείο της Α’ δημοτικού είναι γεγονός! Πολλοί είναι οι γονείς που αγωνιούν για τη μετάβαση αυτή του παιδιού τους από το νηπιαγωγείο, στο σχολικό περιβάλλον που όλα θα ναι διαφορετικά. Έτσι αναρωτιούνται : ‘Είναι έτοιμο το παιδί μου για την Α’ δημοτικού’; Τα τελευταία χρόνια ο όρος σχολική ετοιμότητα ακούγεται συχνά, όμως αρκετοί από εμάς δεν γνωρίζουμε το ακριβές περιεχόμενό της. Πρωτίστως, αφορά στην είσοδο και τη φοίτηση ενός παιδιού στην Α’ Δημοτικού και στο κατά πόσο το παιδί μπορεί να ανταπεξέλθει με επιτυχία στα μαθήματα και τις σχολικές του υποχρεώσεις, δηλαδή πόσο έτοιμο είναι για το σχολείο.
Αρχικά, στην Α΄ Δημοτικού η γνώση που παρέχεται είναι πιο δομημένη σε σχέση με την ελευθερία που προσφέρουν οι βιωματικές δραστηριότητες του νηπιαγωγείου και στο εξής αυτά που θα ζητούνται στον μαθητή είναι πολύ πιο σύνθετα και συνδεδεμένα λογικά μεταξύ τους.
Για τους παραπάνω λόγους είναι σημαντικό τα παιδιά να αναπτύξουν γνωστικές δεξιότητες οι οποίες περιλαμβάνουν την ικανότητα προσοχής και συγκέντρωσης, την ικανότητα να ακολουθίας οδηγιών, όπως επίσης και να προσβλέπουν στην ολοκλήρωση μιας διαδικασίας. Παράλληλα, χρειάζεται να έχει κατακτηθεί η ικανότητα για ταξινόμηση, αντιστοίχιση, σειροθέτηση και διατήρηση της ύλης (Ράλλη και Μαριδάκη-Κασσωτάκη 2012).
Εκτός όμως από τις παραπάνω, γνωστικής φύσης, δεξιότητες είναι σημαντικό να καλλιεργηθεί και η συναισθηματική ωριμότητα του παιδιού, έχοντας αποκτήσει κίνητρο για μάθηση που συνεπάγεται την επιθυμία για όλη αυτή τη διαδικασία. Ας μην ξεχνάμε πως… πριν μάθει κανείς να γράφει, χρειάζεται πρώτα να θέλει!
Συνοπτικά, οι τομείς που είναι βασικό να έχουν αναπτυχθεί πριν την είσοδο του παιδιού στο σχολείο είναι : γλωσσική ανάπτυξη, ψυχοκινητικότητα, νοητικές ικανότητες, συναισθηματική οργάνωση. Τι περιλαμβάνει η καθεμία;
ας δούμε παρακάτω…
- Γλωσσική ανάπτυξη :
- προφορικός λόγος → διάκριση γλωσσικών από άλλους ήχους, όσο το δυνατόν καλή άρθρωση στην εκφορά των λέξεων
- χρήση της γλώσσας → λεξιλόγιο, ακρόαση, συμμετοχή στον διάλογο, σαφής και ακριβής έκφραση, να αναγνωρίζει γράμματα καθώς και τον γραπτό λόγο ως μια άλλη μορφή έκφρασης
- Ψυχοκινητικότητα :
- Ανάπτυξη της γενικής και λεπτής κινητικότητας
- Προσανατολισμός στο χώρο
- Αντίληψη του χρόνου
- Σωματογνωσία και παγιωμένη ομόλογη πλευρίωση
- Νοητικές/γνωστικές ικανότητες
- Αντίληψη
- Μνήμη
- Προσοχή
- Λογικομαθηματική σκέψη
- Σειροθετήσεις
Συναισθηματική οργάνωση/ωριμότητα - Ανάπτυξη της συλλογικής οργάνωσης και δράσης
- Αναγνώριση της ύπαρξης του «άλλου» και σεβασμός της ατομικότητας
- Απόκτηση θετικών συμπεριφορών
«Για να “μάθει“ ένα παιδί πρέπει να το επιθυμεί, όμως κανείς και τίποτα δεν μπορεί να υποχρεώσει κάποιον να επιθυμεί…Το να μάθεις προϋποθέτει μια επιθυμία, ένα σχέδιο, μια προοπτική, δεν είναι μόνο το να καταλαβαίνεις.” (Κορντιέ 1995, σελ. 22, 26)
Βιβλιογραφικές αναφορές
- Ράλλη, Μ. Α., Μαριδάκη-Κασσωτάκη, Α. (2012) Κλίμακα αξιολόγησης δεξιοτήτων παιδιών προσχολικής ηλικία. Αθήνα : Διάδραση.
- Κορντιέ, Α. (1995) Κουμπούρες δεν υπάρχουν. Ψυχανάλυση και σχολική αποτυχία. Αθήνα : Ολκός.