Σύμφωνα με τη Διεθνή Εταιρεία Δυσλεξίας (2002), η δυσλεξία είναι μια διαταραχή με νευρολογική βάση, συχνά κληρονομική, η οποία εμποδίζει την κατάκτηση της γλώσσας. Διαφέρει σε σοβαρότητα από άτομο σε άτομο και εκδηλώνεται με δυσκολίες στην αντίληψη και έκφραση της γλώσσας και ιδιαίτερα στην φωνολογική επίγνωση, στην ανάγνωση, στη γραφή, στην ορθογραφία και μερικές φορές στην αριθμητική.
Για τον παραπάνω λόγο, η δυσλεξία θεωρήθηκε ότι συγκλίνει με τις μαθησιακές δυσκολίες, αφού δε συνδέεται μόνο με δυσκολίες ανάγνωσης αλλά πιθανώς και με δυσκολίες στους παραπάνω τομείς που αναφέρθηκαν (Hamill et al., 1987 στο Τζουριάδου και Μπάρμπας, 2002).
Ποια τα ελλείματα που παρουσιάζει ο μαθητής με δυσλεξία;
Καταρχήν, να τονιστεί ότι ο μαθητής που έχει δυσλεξία είναι ένας νοήμων μαθητής που πρώτος αυτός αδυνατεί να αντιληφθεί τον λόγο των δυσκολιών του. Η εικόνα του στο σχολείο δείχνει μια τάση οκνηρίας και αδιαφορίας ενώ πολλές φορές αναρωτιέται γιατί οι συμμαθητές του μπορούν να καταλάβουν με τόση ευκολία κάποια μαθήματα ενώ δεν είναι πιο εργατικοί από εκείνον.
Σε ποιους τομείς εμφανίζεται η μεγαλύτερη δυσκολία του;
Α. Προφορικός λόγος
- δυσκολεύεται να χρησιμοποιήσει σύνθετες λέξεις,
- έχει προβλήματα με τους χρόνους των ρημάτων ή τις αντωνυμίες,
- παραλείπει συλλαβές ή καταλήξεις.
Β. Μνήμη
- δυσκολία στην εκτέλεση μιας σειράς προφορικών εντολών,
- δυσκολία να πει τους μήνες με την σειρά,
- δυσκολία να αριθμήσει ζυγούς αριθμούς κ.ά.
Γ. Ανάγνωση – Γραφή
- παραλείπει ή προσθέτει γράμματα, συλλαβές ή λέξεις, πηδάει σειρές
- συγχέει λέξεις που μοιάζουν οπτικά ή ακουστικά (πχ μένω, δένω)
- παρουσιάζει καθρεπτική ανάγνωση
- αντικαθιστά λέξεις με άλλες που έχουν παρόμοια ή ίδια σημασία
- διαβάζει χωρίς να προσέχει τα σημεία στίξης
- διαβάζει αργά, με κοπιώδη τρόπο
- δυσκολία στην κατανόηση αναγνωστικού κειμένου
- δυσκολία στη μεταφορά σκέψεων και ιδεών στο χαρτί παρόλο που ξέρει τι θέλει να πει (Πολυχρονοπούλου, 1995).
Τέλος δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η δυσλεξία είναι μια πολύ σύνθετη έννοια και είναι πολύ δύσκολο να δοθεί ένας ακριβής ορισμός γι’ αυτήν. Σύμφωνα με την Margaret Rawson «η δυσλεξία είναι μια έννοια για την οποία θα μπορούσε να ειπωθεί ότι ο καθένας ξέρει τι είναι, στην ουσία όμως κανείς δεν ξέρει να δώσει έναν σφαιρικό ορισμό γι’ αυτή».
Ωστόσο, αυτό που αδιαμφισβήτητα γνωρίζουμε είναι πως η δυσλεξία ακόμη και αν διαρκεί καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του ατόμου, τα άτομα με δυσλεξία συχνά ανταποκρίνονται με επιτυχία σε στοχευμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη διδασκαλία.
Βιβλιογραφία
- Τζουριάδου, Μ. και Μπάρμπας Γ. (2002) Το φαινόμενο της δυσλεξίας. Επιστημονικές αντιφάσεις και παιδαγωγικά αδιέξοδα.
- Πολυχρονοπούλου, Σ. (1995) Ο δυσλεξικός έφηβος στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Παρέμβαση Φωνολογικής Επίγνωσης – Εξειδικευμένο Πρόγραμμα Φωνολογίας